DAB+ w Polsce

przygotowania do wdrożenia radia cyfrowego DAB+, strategia, plany, testy
Awatar użytkownika
momus
Posty: 362
Rejestracja: 19 grudnia 2011, o 21:57
Odbiornik: AverMedia Hybrid Volar HX
Opieka: Manta DVBT-02, WIWA HD-90
Instalacja antenowa: drucik od tunera,
do manty i wiwy podpięte siatki no-name, wzmacniacze no-name
Nadajnik - obiekt nadawczy: Łódź - EC-4

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: momus »

No to super, że kompetentni ludzie w sposób rzeczowy do tego podeszli :), a nie że ktoś od tak sobie powiedział, że DAB+ bo tak...

A czy wiadomo z jakimi parametrami będzie radio nadawane?, czy to mają ustalić właśnie testy w Warszawie i próbne uruchomienie Polskiego Radia na czas Euro??
Chodzi mi o kodek i bitrate dla pojedynczej stacji w muxie, bo rozumiem, zresztą z wypowiedzi pana Jarosława jasno wynika, że w strumieniu jest nadawana masa innych rzeczy (nazwy, program, informacje kontrole, dane naprawcze, RDS??), zresztą to przełoży się też na ilość stacji w mux'ie jak i samą ilość muxów.

Takie pytanie jeszcze mnie naszło... Czy radio cyfrowe w DAB+ przewiduje taki radiowy EPG?? vel coś w rodzaju RDS'u. Bo doczytałem, że dzięki DMB można przesyłać obrazki, czy też wideo niskiej rozdzielczości

I ostatnie... czy jest już może znana wstępna data rozpoczęcia wdrażania cyfrowego radia w Polsce (pomijam to odpalenie na Euro), czy jest może za wcześniej jeszcze by mówić o jakiś datach/konkretnym roku. Chodzi mi głównie o przygotowanie się, uniknięcie niespodzianek przy zakupie sprzętu (w domu radio to ważna rzecz), takich jakie były przy DVB-T, gdzie sprzedawano urządzenia bez mpeg4, ac3, czy też HD.

Dziękuje za dotychczasowe informacje i Pozdrawiam :)

Awatar użytkownika
JaroslawMroczkowski
Administrator
Posty: 2596
Rejestracja: 1 stycznia 1970, o 01:00

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: JaroslawMroczkowski »

:arrow: A czy wiadomo z jakimi parametrami będzie radio nadawane?
Wszystkiego jeszcze nie wiadomo. Kodek dla DAB+ jest zdefiniowany. Inne ustawienie zależeć będą od charakteru stacji.
Subiektywne testy odsłuchowe różnych zestawów parametrów są właśnie prowadzone. Powinny zakończyć się w tym tygodniu. Zainteresowani mogą nas 'podsłuchiwać', bo w trakcie testu sygnały testowe są nadawane zamiast jednego z programów emitowanych z PKiN.

:arrow: Czy radio cyfrowe w DAB+ przewiduje taki radiowy EPG?? vel coś w rodzaju RDS'u.
Jakie usługi dodatkowe będą emitowane zależeć będzie od Nadawcy danego programu. Już teraz na niektórych programach nadajemy napisy (coś w rodzaju RDS) i obrazki (pokaz slajdów typu logo stacji, okładka płyty, itp). Nie wykluczone, że pojawi się także EPG. Tyle, że nie wiele odbiorników jest w stanie to odebrać. To właśnie jest główny problem z usługami dodatkowymi w DAB+. Ograniczona oferta odbiorników odbierających takie usługi. Napisy (DLS) odbierają praktycznie wszystkie, obrazki (SLS) nieliczne, inne funkcje są na razie rzadkością.

:arrow: czy jest już może znana wstępna data rozpoczęcia wdrażania cyfrowego radia w Polsce?
Harmonogramu wdrażania radia cyfrowego jeszcze nie ma. Nie ma też i na razie nie będzie planów wyłączenia radia FM, więc DAB+ przynajmniej przez jakiś czas będzie dodatkiem, rozszerzeniem oferty, a nie zamiennikiem, jak to ma miejsce w telewizji. Do czasu przygotowania krajowych wymagań technicznych dla odbiorników radia cyfrowego byłbym ostrożny z zakupem, szczególnie droższych, odbiorników. Można mieć pecha i nie trafić w któreś wymaganie. Grać będzie, ale może mieć problemy z jakimiś dodatkowymi usługami.

I ostatnia uwaga. W związku z zalewem naszego rynku, głównie serwisów aukcyjnych, sprzętem po serwisowym, głównie z UK, rozważając zakup należy baaaaardzo dokładnie sprawdzić, czy dany odbiornik obsługuje DAB+, a nie tylko DAB.

Awatar użytkownika
momus
Posty: 362
Rejestracja: 19 grudnia 2011, o 21:57
Odbiornik: AverMedia Hybrid Volar HX
Opieka: Manta DVBT-02, WIWA HD-90
Instalacja antenowa: drucik od tunera,
do manty i wiwy podpięte siatki no-name, wzmacniacze no-name
Nadajnik - obiekt nadawczy: Łódź - EC-4

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: momus »

Aha, czyli jeszcze długa droga do posłuchania wszystkich(większości) stacji radiowych z małej antenki, bez szumów, w stereo...

Krótko mówiąc, na razie nie ma co się śpieszyć do odbioru radia cyfrowego... a i z FM nie będzie problemu bo prędko nie zniknie.

Dziękuje za udzielenie odpowiedzi, aktualnie cała moja ciekawość została zaspokojona :)

P.S. z odbiornikami jest tak jak przypuszczałem ;)

Awatar użytkownika
qwerty
Posty: 3260
Rejestracja: 9 września 2009, o 16:41
Miejscowość: Białystok
Odbiornik: LXDVB101
32LM6300
2x FTE T220 MAX
Instalacja antenowa: dipol szerokopasmowy i biquady
Nadajnik - obiekt nadawczy: RTCN Krynice

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: qwerty »

Proszę o usunięcie z dab+ stacji należących do grupy RMF
Dziś nie ma sensu wchodzić w tę technologię. Cyfryzacja radia w technologii naziemnej to jak budowanie fabryki trabantów w erze samochodów elektrycznych - mówi Kazimierz Gródek, prezes grupy RMF, największego komercyjnego nadawcy na polskim rynku.
źródło: http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/ ... i_nie.html
Skoro nie chcą być w fabryce trabantów to po co ich zmuszać?

qrzy
Posty: 214
Rejestracja: 24 grudnia 2011, o 13:33
Odbiornik: SDRplay, Nesdr mini 2, Dual Dab 4, Samsung 32"
Instalacja antenowa: Discone # 3-el UKF # Ant.Logarytm. # Yagi UHF
Nadajnik - obiekt nadawczy: Chorągwica, Krzemionki, Wieża Ciśnień

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: qrzy »

Dotychczas wszystkie testy DAB+ odbywały się w centrach miast. Myślę, że należało by przeprowadzić testy w warunkach górskich.

Wydaje mi się, że najlepszym obiektem będzie Szczawnica*Prehyba*, ponieważ instnieje już system antenowy na kanał 7, a w zasięgu może się znaleźć kilka dużych miast (Nowy Sącz, Nowy Targ, Tarnów, Kraków, Gorlice). Wartało by, aby emisja była prowadzona z mocą minimum 1kW (najlepiej 10kW jak na UKF)

Są również dwa, kompletnie wolne kanały: 6 i 11, czyli 5A,5B,5C,5D,10D,11A,11B,11C, aczkolwiek 5D, 10D i 11C mogły by się kłócić z telewizją.

Testy w takich warunkach zweryfikują, czy ta technologia poradzi sobie z odbiciami od przeszkód i jaki będzie zasięg użyteczny w stosunku do UKF-u.

---

Później testy można przenieść do Katowic (kanał 6 - cz. genewska), albo na Suchą Górę, gdzie w polaryzacji pionowej jest nadawana TVP 1 na kanale 12.

Kingston87

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: Kingston87 »

Trawne spostrzeżenie. Powinni przetestować DAB+ w warunkach górskich i dowidzieć się jaki będzie zasięg rażenia w terenach górskich

mmc_polska

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: mmc_polska »

Kingston87 pisze:Trawne spostrzeżenie. Powinni przetestować DAB+ w warunkach górskich i dowidzieć się jaki będzie zasięg rażenia w terenach górskich
Nie wiem na ile pokrycie terenów górskich będzie po drodze z ochotą na inwestowanie nadawców w nowe technologie. Im generalnie będzie zależało na pokryciu raczej terenów miejskich, bo tam potencjalnie będzie się opłacało dotrzeć z większą liczbą programów. Z całą sympatią do połonin, ale połoniny są kiepską "grupą docelową".
Jeśli jednak testy mają być kompleksowe to na pewno warto odpowiedzieć na pytanie jak to się będzie w górach zachowywać. Tyle, że trzeba to jakoś sensownie ustawić. Wystawienie 100 W pierdziawki DAB+ (vs. 10 kW UKF) na pewno da marny wyniki i rozpocznie falę jęku jak to nowa technologia w ogóle nie daje rady. I chyba warto byłoby jakiś SFN stestować, bo to będzie podstawowa przewaga nad UKF w górach (obszary "zacienione"), gdzie SFN w zasadzie nie jest stosowany (o ezgotycznych pojedynczych przypadkach w skali Europy to szkoda dyskutować...).

DVBManiak

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: DVBManiak »

Czy wiadomo coś na temat Muzycznego Radia w DAB+? Czy ktoś może kojarzy? Jest to chyba jedna z najlepszych polskich rozgłośni a ma tak mały zasięg. Zostaje internet, ale przydałaby się ta stacja w przyszłości w Naziemnym Radiu Cyfrowym. Więcej o MR TUTAJ.

Genia

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: Genia »

Kingston87 pisze:Trawne spostrzeżenie. Powinni przetestować DAB+ w warunkach górskich i dowidzieć się jaki będzie zasięg rażenia w terenach górskich
Zapewne będzie sprawiał wiele problemów i deleveloper moze obszary górski potraktować po macoszemu bo stosunek nakładu środków do zysku może okazać nieatrakcyjny.

nkp123

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: nkp123 »

Moim zdaniem dla terenów górzystych powinno się wybierać jak najniższe kanały oraz nadawać multipleks z jak największymi parametrami ochronnymi (Guard Interval, FEC) - nawet kosztem ilości stacji - lepiej mieć 5 najważniejszych stacji działających, niż mieć 15, które nie działają ;)

sv2k11
Posty: 26
Rejestracja: 19 lipca 2011, o 14:54
Miejscowość: Kraków
Instalacja antenowa: AZART
Nadajnik - obiekt nadawczy: RTCN Kraków Chorągwica

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: sv2k11 »

W pełni się zgadzam z postulatami aby nadawać z jak najwyższą odpornością sygnału cyfrowego na zakłócenia, tak samo winno być z DVB-T. niestety tam postawiono na 1-2 kanały więcej w multipleksie i różnie to wygląda.

Sygnał musi być akceptowalny (stabilny odbiór) w najgorszych warunkach (pogodowych, terenowych, itd) a nie w najlepszych (zero przeszkód, tropo, itd). Pomiary robić w terenie górzystym lub miejskim osłoniętym i do tego w najgorszych warunkach pogodowych (z punktu widzenia propagacji sygnału).

Do tego dochodzi sprawa tego, że radia bardzo często słucha się przemieszczając, więc tu nie może być mowy wyłącznie o ilości kanałów.

przemekprzemkos2

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: przemekprzemkos2 »

Kiedy ruszy DAB+ ?

Bartosz Czach

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: Bartosz Czach »

Podobno na Euro ma być w miastach goszczących rozgrywki. Ciekawe, jak bardzo katastrofalna będzie jakość dźwięku.

mmc_polska

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: mmc_polska »

Bartosz Czach pisze:Podobno na Euro ma być w miastach goszczących rozgrywki. Ciekawe, jak bardzo katastrofalna będzie jakość dźwięku.
1 bit / sekundkę - już pisałem o tym na Forum RadioPolska. Jest dzwięk / nie ma dźwięku. Trwają pracę nad kompresją kompresji do 0,5 bita / sekundę.

Typowo polskie marudzenie na wszystko + cało-roczna depresja...

Bartosz Czach

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: Bartosz Czach »

Sugeruję najpierw zapoznać się z zasadami tutaj panującymi. Następnie, jeśli to miała być odpowiedź na mojego posta, proszę odpowiedzieć logicznie.
Nie od dziś wiadomo, że nowe algorytmy kompresji jeszcze bardziej psują niż poprzednie. Widać to na przykładzie potworka, jaki jest w MUX3 na TVP1 i zwie się Dolby Digital+. W DAB+ będzie tak samo, jeśli nikt nie wprowadzi odgórnie prawidłowych nakazów. Prawidłowych, czyli zapewniających odpowiednią jakość dźwięku, bez odgłosu blaszanego nocnika.

mmc_polska

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: mmc_polska »

Nie wie co i jak będzie a już płacze...
Poczekaj aż się cokolwiek okaże, a potem marudź. Słyszał warszawski DAB+? Ja słucham 8 miesiąc z rzędu i jest lepiej niż z FM-u. A jak masz FM napędzany? Prawie zawsze stratną kompresją. Nawet Polskie Radio, nawet podwarszawski Raszyn mają STRATNY dosył w HE-AAC.
Daj sobie więc spokój z krytykowaniem rzeczy, których jeszcze nie ma w implementacji komercyjnej. Nie sądzę, że ktokolwiek w PR zgodzi się na nadmierną kompresję, a to co zrobią komercyjne i tak mnie nie za bardzo obchodzi, bo i tak nie słucham.
Jak masz zamiar nadal poetycko referować do "nocnika" to daj jakiś konkretny przykład, nagranie przekazu etc. bo bez tego to tylko robisz wrażenie kolejnej "płaczki", która płacze nie wiadomo nad czym. Po co ta referencja do TVP1? Przecież to jest zupełnie inna technologia, po co porównujesz gwoździe do pomarańczy? Co DD na TVP1 ma do DAB+? Paranoja.]


EDIT: niniejszym zamierzam udowodnić zupełnie inną teorię. To niedostatki analogowych technik radiodyfuzyjnych doprowadziły do patologii jakich obecnie doświadczamy.
Całe lata trwała walka o zwiększenie dynamiki przekazu. Systemy Dolby dla kaset magnetofonowych (czy Dolby SR dla sprzętu profesjonalnego) są tego przykładem.
Systemy Panda dla analogowego radia satelitarnego również. Do czasu, aż ktoś zaczął stosować agresywne procesowanie dynamiki (i nie tylko) dźwięku na UKF-FM po to, żeby zwiększyć maskowanie szumu łącza radiowego. I otworzył puszkę pandory doprowadzając nie tylko do silnego zniekształcania brzmienia utworów. Studia nagraniowe poszły za tym tropem, bo każdy chciał, żeby płyta CD mimo tego, że dysponuje ponad 90 dB dynamiki brzmiała "jak singiel grany w analogowym radiu FM". Głośno, masywnie, z szeroką bazą stereo. Do czego to doprowadziło słyszymy teraz wszyscy. Każdy wie jak brzmi np. RMF.
Zgroza. Napisałem o tym więcej tutaj w kontekście radia satelitarnego:
http://forum.radiopolska.pl/index.php?s ... t&p=234568

Gdzie teraz mogę znaleźć dobry, dynamiczny dźwięk? Na pewno nie na popularnych CD, które są masterowane przy pomocy procesorów znanych z radia, z dynamiką 6 dB (nie wierzysz - przeskanuj sobie płytę jakiegoś popowego artysty - np. Lady Gaga). Otóż tylko niektóre DVD, a zwłaszcza BluRay. Na tym ostatnim znajduję dźwięk DTS-HD, z potężną dynamiką i wysoką wiernością. Dźwięk, który oddaje szept, żeby potem huknąć tak, że brzęczą szyby.
Liczę, że po kilku latach, kiedy analogowe systemy rozsiewcze takie jak UKF-FM ostatecznie pójdą w niepamięć powrócimy do przyzwoitych parametrów dźwięku. Nie będzie już Orbanów płaszczących wszystko do 3 dB dynamiki. Okres współ-istnienia FM-a i DAB-u będzie trudny, bo nadawcy nadal będą formować sygnał pod FM-a. Ale to się skończy.
Nowa technologia nie będzie potrzebowała już tych wszystkich "ulepszaczy wyhodowanych na piersi" UKF-FM, które potem przegryzły się wszędzie indziej.

Poza tym to co masz teraz na FM-ie i tak jest popędzane stratnymi dosyłami. Nie ma sensu rozpaczać po sposobie transmisji, który łączy najgorsze cechy obu technik: stratny dosył do nadajników i wszelkie defekty analogowej transmisji takie jak wielodrogowość sygnału, zniekształcenia fazowe i niski stosunek S/N.

vari107

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: vari107 »

Mogę poniekąd zrozumieć ludzi, którym FM brzmi źle.
Kiedyś im się dziwiłem bo gdy mieszkałem w Warszawie to był jeszcze OIRT i ten brzmiał wszedzie dobrze.
Potem zamieszkałem na wsi i tam CCIR też brzmiał dobrze.
Teraz wróciłem do Warszawy i na CCIR w mieście jest tragedia.
Multipatch taki, że nie da się słuchać.
Ja mieszkam na 10 (ostatnim) piętrze, na Bielanach.
W kuchni postawiłem radyjko z budzikiem.
Niestety mimo, że żona chciała posłuchać RMF, to nie dało się akurat tej stacji ustawić w porządnym odbiorze.
To co leciało z PKiN było OK, ale Raszyn - tragedia.
91 MHz rzężące i rozmyte.
Na parkingu przy Carrefour Bemowo żadna praktycznie stacja na samochodowym radiu firmowym w Toyocie nie jest pozbawiona upierdliwego mutipatcha.
Na OIRT nie było to takie dokuczliwe.
A i na CCIR by nie było, gdyby nie kretyńska norma pozwalająca w Polsce nadawać z maksymalną dewiacją 75 kHz.
A i to nie jest zawsze przestrzegane.
Tak więc widzę teraz, że DAB jak najszybciej właśnie w miastach jest potrzebny.
vari

Awatar użytkownika
antypyra
Posty: 2090
Rejestracja: 22 marca 2012, o 20:16
Miejscowość: Pipidówa
Odbiornik: Sony ST-SB920
Onkyo 4030 DAB/FM
Tecsun PL 390
Dual DAB 14
Instalacja antenowa: UKF: antena 1 el., dipol pętlowy f-my Dipol,
TV i DAB: antena LP 6-69 f-my Dipol
Nadajnik - obiekt nadawczy: komin Ciepł. Starosielce, RTCN Krynice

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: antypyra »

vari107 pisze:Mogę poniekąd zrozumieć ludzi, którym FM brzmi źle.

Tak więc widzę teraz, że DAB jak najszybciej właśnie w miastach jest potrzebny.
vari
Ale chyba nie taki jak w obecnych testach. Trwają one dość długo i nie dopracowano się jeszcze jakichś konluzji co do jakości dźwięku.
mmc_polska pisze:Nie wie co i jak będzie a już płacze...
Poczekaj aż się cokolwiek okaże, a potem marudź. S

Poza tym to co masz teraz na FM-ie i tak jest popędzane stratnymi dosyłami. Nie ma sensu rozpaczać po sposobie transmisji, który łączy najgorsze cechy obu technik: stratny dosył do nadajników i wszelkie defekty analogowej transmisji takie jak wielodrogowość sygnału, zniekształcenia fazowe i niski stosunek S/N.
Nikt nie rozpacza. Ale w sprzyjających warunkach, gdy nie dokucza multipath, Dwójka PR na UKF ze stratnym dosyłem brzmi lepiej niż w testach DAB+ w Warszawie. Obecne kodowanie z przepływnością 80 kbps "rozjeżdza" dźwięk, zmienia jego widmo w kierunku sztuczności. W muzyce klasycznej zatarta jest artykulacja.

Stefan_KR
Posty: 272
Rejestracja: 2 sierpnia 2011, o 21:32

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: Stefan_KR »

Zatem nic nie stoi na przeszkodzie aby stacji z muzyką klasyczną przydzielać większy bitrate tak, aby fortepian się nie rozjeżdżał. Konkluzja jest.

mmc_polska

Re: DAB+ w Polsce

Post autor: mmc_polska »

Również wychodzę z założenia, że nawet przy HE-AAC Dwójka powinna mieć minimum 128 kbps. Minimum. Jeśli mamy robić cyfrowe radio gorsze niż UKF to ja podziękuję... Słucham z satelity i jak trzeba będzie to sobie "przełożę" 1:1 192 kbps Polskiego Radia i wystawie na jakimś porcie z domu (mój tuner satelitarny pozwala na to jednym guzikiem "Start Streaming") i z pracy będę mógł słuchać. A jak się uprę to i mobilnie via UMTS. Ceny transferów danych spadają.

Zablokowany