Testy DAB+ w EmiTel

przygotowania do wdrożenia radia cyfrowego DAB+, strategia, plany, testy
Awatar użytkownika
ploomba
Posty: 944
Rejestracja: 1 stycznia 1970, o 01:00
Miejscowość: Las (Vegas)
Odbiornik: Stary Samsung, nowy TCL i Cryptobox 652 combo
Nadajnik - obiekt nadawczy: RTON Skrzyczne, RTCN Chorągwica

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: ploomba »

Widzę, że coś drgnęło w tematyce DAB+ w Polsce. Nadajnik w Warszawie :ugeek: Czy Emitel planuje uruchomienie testów w innych lokalizacjach? Pytam dlatego, że akurat Warszawa ma bardzo dobry dostęp do wszystkich stacji radiowych na falach FM. U nas (tj Podbeskidzie) nie ma możlwiości odbioru ani programu drugiego (PR2) ani radia Euro (dawne BIS) nie mówiąc już o innych komercyjnych stacjach radiowych. Poprawny odbiór na całym podbeskidziu zapewnia tylko nadajnik na Skrzycznym (czyli mamy tylko w dobrym stereo PR1, PR3, radio Katowice i radio ZET) oraz z Magurki radio Maryja :ugeek: To co wymieniłem bardzo dobrze odbiera w Żywcu i okolicy . Inaczej ma się już sprawa kierując się dalej na północ. Bielsko-biała jest już w lepszej sytuacji.
Czy istniałaby możliwość uruchomienia takich testów DAB+ ze Skrzycznego?? Do kogo zwrócić się w takiej sprawie?

PanGie
Posty: 158
Rejestracja: 1 stycznia 1970, o 01:00

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: PanGie »

Jest jakiś rządowy (państwowy) plan cyfryzacji radia? Czy tak jak z DVB-T będziemy się cieszyć tylko z testów EmiTela?

Awatar użytkownika
JaroslawMroczkowski
Administrator
Posty: 2596
Rejestracja: 1 stycznia 1970, o 01:00

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: JaroslawMroczkowski »

Na razie nie ma planu choćby dlatego, że nie ma potrzeby wyłączania emisji analogowych. Nie ma presji czasu. Emisje cyfrowe będą rozszerzeniem oferty dostępnej na AM i FM. Wdrożenie nowej usługi będzie głównie zależne od zainteresowania nadawców. Jeśli takie będzie (w zasadzie już jest) to UKE i KRRiT przygotują konkurs na rezerwację częstotliwości przeznaczonych do cyfrowego rozprowadzania programów radiofonicznych w standardzie DAB+.

Prowadzone testy mają wykazać zainteresowanie cyfrowym radiem w Polsce oraz pomóc w opracowaniu założeń technicznych takich emisji takich jak np. ilość programów w jednym strumieniu, akceptowalne parametry kompresji, uzyskiwane zasięgi, itp.

PanGie
Posty: 158
Rejestracja: 1 stycznia 1970, o 01:00

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: PanGie »

A w Europie są już jakieś kraje które oficjalnie wdrażają DAB+? Bo takie oficjalne nadawanie = opłacalność produkcji odpowiednich odbiorników = dostępność odbiorników = zainteresowanie cyfrowym radiem, także i w Polsce. To tak jak z DVB-T. Dopóki były tylko nieoficjalne informacje producenci telewizorów wypuszczali "gołe" tv ew. produkty z zachodu z MPEG2. Kiedy oficjalnie ustalono że będzie obowiązywał MPEG4, producenci, nawet bez oficjalnego startu, zaczęli montować odpowiednie tunery.
Jeśli gdzieś w Europie będzie nadawane cyfrowe radio w tym samym standardzie to powolutku zaczną napływać radioodbiorniki a co za tym idzie wzrośnie zainteresowanie DAB+.

Demon

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: Demon »

Od 2009 roku Onkyo wprowadziło nowy standard interfejsu "port uniwersalny" na dodatkowe cyfrowe moduły. Automatycznie zaprojektowane dwa moduły z czego jeden to UP-DT1 Tuner Radiowy DAB+. Amplitunery TX-SR507, TX-SR577 i nowsze należą do średnio-wysokiej półki sprzętu Audio-Video więc coś musi być na rzeczy. Za moment pojawią się rozwiązania innych producentów. Próbuję namówić MediaMarket na sprowadzenie przynajmniej jednego egzemplarza na próbę. Jeżeli się uda, to we Wrocławiu będzie można zapoznać się z funkcjonowaniem i jakością technologii cyfrowej w radiu. Jeżeli sprowadzą, to zasugeruję EmiTel-owi puszczenie czegoś z dźwiękiem wielokanałowym...

Awatar użytkownika
ploomba
Posty: 944
Rejestracja: 1 stycznia 1970, o 01:00
Miejscowość: Las (Vegas)
Odbiornik: Stary Samsung, nowy TCL i Cryptobox 652 combo
Nadajnik - obiekt nadawczy: RTON Skrzyczne, RTCN Chorągwica

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: ploomba »

Demon pisze:Od 2009 roku Onkyo wprowadziło nowy standard interfejsu "port uniwersalny" na dodatkowe cyfrowe moduły. Automatycznie zaprojektowane dwa moduły z czego jeden to UP-DT1 Tuner Radiowy DAB+.
To ja czekam z niecierpliwoscia na emisje DAB+ u mnie w okolicy :P i licze , że Onkyo wypuści coś "normalnego" a nie tylko jakieś egzotyczne wynalazki z portem uniwersalnym dla ludzi z "kasą". Mam nadzieję , że rynek tego sprzętu rozwinie się i będą jakieś modele podpinane normalnie do wzmacniaczy chinch'ami :P

drmk

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: drmk »

DAB jest potrzebny, tradycyjna transmisja analogowa posiada wiele ułomności. Na moim przykładzie - część programów odbierana z RTCN Kosztowy (kilka km z bezpośrednią widocznością), część z lokalizacji konkurencji Emitela, bez widoczności, ok. 1,5km zasłonięcie blokowiskiem. Prawidłowo wykonana instalacja antenowa - dwie anteny, jedna w polaryzacji poziomej, druga pionowej, tuner z dwoma wejściami antenowymi.
Efekt - pomimo bardzo rozbudowanych układów głowicy tunera - przesterowania (intermodulacja i modulacja skrośna) odbiornika, zakłócające sąsiednie stacje (na szczęście tuner ma na takie okazje wbudowany tłumik 20dB, którego włączenie można zaprogramować oddzielnie dla każdej stacji). Odbiór programów z zasłoniętej lokalizacji (kilka odbitych sygnałów) z dużymi zakłóceniami. Nic nie da się zrobić - antena 3 elementowa yagi w tym paśmie nie wyeliminuje odbić. Można zapomnieć o "wysokiej jakości odbiorze".
Dodatkowo zakłócenia od dalekich stacji, bo mieszkam wysoko, na porządku dziennym odbiór na Śląsku np. Jedynki na 88 MHz z Krosna.
Choć patrząc na kompresje w DABie, jeszcze być może zatęsknimy za analogowym UKFem...

varicap

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: varicap »

drmk pisze:DAB jest potrzebny, tradycyjna transmisja analogowa posiada wiele ułomności. Na moim przykładzie - część programów odbierana z RTCN Kosztowy (kilka km z bezpośrednią widocznością), część z lokalizacji konkurencji Emitela, bez widoczności, ok. 1,5km zasłonięcie blokowiskiem. Prawidłowo wykonana instalacja antenowa - dwie anteny, jedna w polaryzacji poziomej, druga pionowej, tuner z dwoma wejściami antenowymi.
Efekt - pomimo bardzo rozbudowanych układów głowicy tunera - przesterowania (intermodulacja i modulacja skrośna) odbiornika, zakłócające sąsiednie stacje (na szczęście tuner ma na takie okazje wbudowany tłumik 20dB, którego włączenie można zaprogramować oddzielnie dla każdej stacji). Odbiór programów z zasłoniętej lokalizacji (kilka odbitych sygnałów) z dużymi zakłóceniami. Nic nie da się zrobić - antena 3 elementowa yagi w tym paśmie nie wyeliminuje odbić. Można zapomnieć o "wysokiej jakości odbiorze".
Dodatkowo zakłócenia od dalekich stacji, bo mieszkam wysoko, na porządku dziennym odbiór na Śląsku np. Jedynki na 88 MHz z Krosna.
Choć patrząc na kompresje w DABie, jeszcze być może zatęsknimy za analogowym UKFem...
Modulacja skrośna występuje gdy jeden z sygnałów ma modulację amplitudy.
Przesterowany odbiornik słuchający innej stacji, odbiera ją z nałożoną "pożyczoną" modulacją od innej silnej stacji.
W odbiorniku FM i na pasmach gdzie króluje FM nie powino być modulacji skrośnej a jedynie intermodulacje.
Latwo te dwie rzeczy odróżnić.
Skrośna występuje na innej ISTNIEJĄCEJ stacji.
Intermodulacja powoduje poajwianie się szeregu "wirtualnych" sygnałów na skali będących mieszanką dwu silnych stacji.
Z reguły najczęstrzą intermodulacją jest taka spotykana w sytuacji gdy mamy dwie silne stacje na częstotliwości A i B.
Wtedy słyszymy też dodatkowe sygnały na skali o częstotliwościach C i D.
C = (A-B) + A
D = (A-B) - B
Zakładajac że A>B.
Poza tym inermodulacje na dorym sprzęcie nie powiny powstawać, nawet w potężnym polu w pobliżu RTCNu.
Obecne odbiorniki samochodowe nie wykazują żadnej intermodulacji pod samym RTCNem nadającym po kilkadziesiąt kW ERP.
Można nawet pod takim RTCNem słuchać dalekich stacji w tropo.
Postawione obok "zwykłe" radio ma jedną sieczkę na skali.
Niestety tunery domowe mają gorsze parametry głowicy niż radia samochodowe.
A mogły by mieć takie same.
vari

EDIT: Oczywiście popełniłęm błąd.
Prawidłowe równania powinny brzmieć:
C=A+(A-B)
D=B-(A-B)
gdzie A>B
Ostatnio zmieniony 8 listopada 2009, o 16:29 przez varicap, łącznie zmieniany 1 raz.

drmk

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: drmk »

W zasadzie tuner, którego używam, różni się od samochodowego tylko sposobem rozszerzania dynamiki (chodzi mi tu o SFDR), w większości samochodowych ARW robi to samoczynnie, u mnie trzeba zrobić to ręcznie, co ma swoje zalety (zawsze lepiej mieć władzę, niż jej nie mieć ;) ). Choć rzeczywiście, design współczesnych głowic pozostawia wiele, wiele do życzenia, a radia o dobrej dynamice posiadają pojedyncze osoby, większość odbiorników to właśnie te, które jak pisałeś, produkują sieczkę i uniemożliwiają odbiór większości lub nawet wszytskich stacji. Niestety, u mnie ze wspomnianego RTCNu emitowanych jest na UKFie 6 programów z mocą 60 kW, a że jestem w jego głównej wiązce (szyk dipoli patrzy na moje okna) na wejściu antenowym mojego radia każdy z tych sygnałów ma poziom w pobliżu 100 dBuV. Bez włączonej ARW problemy sprawiają na szczęście tylko dwa, odległe od siebie o 1,8 MHz.
DAB może ten problem choć częściowo rozwiązać (ale założę się, że producenci poddadzą się pokusie stosowania gorszych głowic, co w efekcie może niczego nie zmienić). Choć bardziej użyteczną zaletą DABu są mniejsze wymagania dla instalacji antenowej (którą obecnie dla UKFu zazwyczaj stanowi i tak "kawałek drutu" wetknięty do gniazda antenowego) i odporność na odbicia, co powinno przekładać sie na prawidłowy, czyli lepszy niż obecnie, odbiór w zdecydowanej większości sytuacji (oczywiście pod warunkiem, że nie będzie się zbyt wiele "wyciskać" z kompresji sygnałów - w UK już na to narzekają).
Podsumowując - obecnie dla większości przypadków trudno jest uzyskać wysokiej jakości niezakłócony odbiór stereofoniczny (ze względu na parametry nadawcze, nie zawsze szczęśliwy przydział czętsotliwości, własności odbiorników w tych warunkach, zazwyczaj brak poprawnej instalacji antenowej, która jest kłopotliwa do wykonania), DAB powinien ta sytuację znacznie poprawić.

Dariusz Wiecek
Posty: 45
Rejestracja: 20 kwietnia 2009, o 12:59

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: Dariusz Wiecek »

Na stronie http://www.itl.waw.pl/struk/zaklady/z21/radio_cyfr.html zaktualizowano mapy zasięgów emisji SFN DAB+ we Wrocławiu po zmianie parametrów emisyjnych. Są to zasięgi gwarantowane, w rzeczywistości (co mamy okazję testować) zasięg zmienia się i okresowo bywa nieco większy niż pokazany na rysunku, natomiast w obszarze wskazanym na obrazkach w danej klasie odbioru (stacjonarny, mobilny) nie powinno być żadnych problemów z odbiorem w dowolnych warunkach propagacyjnych. W odbiorze stacjonarnym przy wykorzystaniu kierunkowych anten TV pasma VHF w polaryzacji V o większym zysku czy z układami wzmacniającymi możliwy byłby nawet odbiór na jeszcze większym obszarze - jednak żeby testować taki odbiór trzeba mieć odbiornik DAB+ z możliwością dołączenia anteny zewnętrznej a takich jest niestety niewiele.

Awatar użytkownika
qwerty
Posty: 3260
Rejestracja: 9 września 2009, o 16:41
Miejscowość: Białystok
Odbiornik: LXDVB101
32LM6300
2x FTE T220 MAX
Instalacja antenowa: dipol szerokopasmowy i biquady
Nadajnik - obiekt nadawczy: RTCN Krynice

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: qwerty »

TP Emitel planuje testować w okolicach Białegostoku bliższej lub dalszej przyszłości?

zapa62

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: zapa62 »

Witam,
panie Jarosławie, co nadajecie w TP EMITEL? U mnie w tym miejscu jest cisza (LV5T Delux)!
Poza tym na Saskiej Kępie sygnał rewelacyjne, nawet na "fabrycznym drucie".
Pozdrawiam

yantei

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: yantei »

Słucham DAB+ w Warszawie na iRiverze B20 i faktycznie - jest świetnie: pełny zasięg, bez zakłóceń niezależnie od lokalizacji. Jestem jednak trochę rozczarowany jakością - 64 kbps w AAC+ brzmi dobrze, ale moim zdaniem jest to jednak trochę za mało (nawet przy "sprytnym" EQ słychać kompresję).

Czy planują Państwo podwyższyć bitrate np. do 96 kbps (128 byłoby idealne)?

Awatar użytkownika
JaroslawMroczkowski
Administrator
Posty: 2596
Rejestracja: 1 stycznia 1970, o 01:00

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: JaroslawMroczkowski »

W planach jest nie tylko przećwiczenie różnych przepływności - chociaż to głównie jest testowane we Wrocławiu, ale i dostosowanie przez nadawców parametrów kompresorów dynamiki do emisji cyfrowej.
Zastosowanie "analogowych" ustawień kompresji dynamiki daje trochę "blaszany" dźwięk nawet przy dużej przepływności w koderze.

BarTad

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: BarTad »

Witam !
Jako ten nowy na forum , witam wszystkich !
Jestem zainteresowany odbiorem DAB+ w Wrocławiu. W tym celu zakupiłem B-20 iRiver i pomimo kilku prób, nie udało mi sie usłyszeć emisji cyfrowej .
Ostatnia próbę przeprowadziłem wczoraj tzn 9 maja. Zmieniałem też zakresy ( Region pasma ) i nie udało się. Może trzeba jeszcze dodatkowo ustawić konfigurację, nie widzę powodu, ale może ?
Proszę o pomoc, Nie wiem kiedy będę w Warszawie, bo tez bym sprawdził możliwość odbioru sygnału.
Testów odbioru mogę dokonywać tylko będąc w Wrocławiu, lub w Warszawie . Na stałe mieszkam w Wieluniu, gdzie sygnał DAB+ nie dociera
Pozdrawiam
Tadek

Awatar użytkownika
JaroslawMroczkowski
Administrator
Posty: 2596
Rejestracja: 1 stycznia 1970, o 01:00

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: JaroslawMroczkowski »

pomimo kilku prób, nie udało mi sie usłyszeć emisji cyfrowej.
nic nie znalazł, czy nie było słychać?
B-20 wymaga specjalnej wersji oprogramowania do dotwarzania DAB+. Na standardowym odtwarza tylko DAB. Może tu tkwi problem?

SlawekR

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: SlawekR »

JaroslawMroczkowski pisze:
pomimo kilku prób, nie udało mi sie usłyszeć emisji cyfrowej.
nic nie znalazł, czy nie było słychać?
B-20 wymaga specjalnej wersji oprogramowania do dotwarzania DAB+. Na standardowym odtwarza tylko DAB. Może tu tkwi problem?

B20 odtwarza DAB+ po wgraniu firmware ver 1.04 ( szczegóły na http://www.iriver.at/homepage.html?L=0)

Słucham DAB+ w Warszawie przy pomocy iriver B20 z nowym firmware'm.

Pozdrawiam

BarTad

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: BarTad »

Witam !
Dziękuję za odpowiedź i podpowiedź co z tym trzeba zrobić.
B 20 została już przeprogramowana ( wgrana v. 1.04 ) i jak tylko będę w W-wie lub Wrocławiu to sprawdzę. Szkoda, że do tego B-20 nie można podłączyć zewnętrznej anteny wieloelementowej
Pozdrawiam
Tadek

BarTad

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: BarTad »

Witam czytających !
Jak wcześniej pisałem, moje próby z DAB+ są wtedy, kiedy jadę do Wrocławia. Nie byłem tez w Warszawie, więc nie mam o czym pisać.
We Wrocławiu byłem wczoraj i stwierdzam, że albo nie było sygnału, albo też moja B20 -ka jest zła.
Zmieniłem oprogramowanie na v.1.4, w ustawieniach zmieniałem "Region pasma" od Band3 do L-Band, łącznie z opcją Band3+L-Band, zmieniając też ustawienia typu anteny Słuchawkowa/zewnętrzna. Efekt w opcji DMB/DAB - "Kanał nie został znaleziony " .
Pytanie , czy może jeszcze powinienem coś zrobić ? -- czy zareklamować B-20-kę ?
Pozdrawiam
Tadek

apk
Posty: 729
Rejestracja: 5 sierpnia 2009, o 23:59
Miejscowość: Legnica
Odbiornik: LG UH65 Ser. (DVB-T2 HEVC) / DUAL DAB 4 /DUAL DAB 18C

Re: Testy DAB+ w EmiTel

Post autor: apk »

Zakupiłem w sklepie ProLine.pl tuner komputerowy Not Only TV Tuner HDTV USB DVB-T LV5Tdelux który odbiera dobrze DVB-T z Niemiec jak i z Żagania do tego radio FM i jeszcze nie udało mi się odebrać radia DAB+ .
W Legnicy z nadajnika Wrocław Żórawina odbieram dobrze Pr.2 - 87,7 ; radio RAM - 89,8 ; RMF FM 92,9 na antenie w polaryzacji V ale radia DAB+ nie udało się , a więc mam pytanie jaka jest polaryzacja , kierunkowość anteny nadawczej i moc nadajnika .
Mam pytanie jakie programy obsługują radio DAB+ , DVB-T i najlepiej aby pokazywał poziom sygnału .
Na razie udało mi się uruchomić program DVBViewer ale opcja nagrywania nie działa i trudno mi powiedzieć czy to wina programu sterowników czy windowsa .
Dla czego nie skanuje pasma L a może nie obsługuje ?

Zablokowany